3 grosze (1835–1841)
| Dane podstawowe | |
| Emitent | |
|---|---|
| Nominał |
3 grosze |
| Rocznik |
1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
ok. 5 400 000 sztuk |
| Data emisji |
18 maja 1835 |
| Data wycofania |
luty 1851 |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
8,57 g |
| Średnica |
25 mm |
| Materiał | |
| Rant |
ząbkowany |
| Stempel | |
| Uwagi | |
3 grosze (1835–1841) – moneta trzygroszowa Królestwa Kongresowego okresu po powstaniu listopadowym, wprowadzona do obiegu jako następczyni monety 3 grosze polskie (1819–1835), po zatwierdzeniu 18 maja 1835 r. przez cara Mikołaja I zmodyfikowanych rysunków monet miedzianych i bilonowych dla Królestwa Polskiego[1]. Była bita na podstawie ukazu cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 r., w miedzi, w latach 1835–1849, z datą na monecie 1835–1841, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej[2][3]. Wycofano ją z obiegu w lutym 1851 r.[4]
Awers
Na tej stronie umieszczono orła cesarstwa rosyjskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi tarcza herbowa ze Św. Jerzym na koniu powalającym smoka, wokół tarczy łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja, na skrzydłach orła sześć tarcz z herbami – z lewej strony Kazania, Astrachania, Syberii, z prawej strony Królestwa Polskiego, Krymu i Wielkiego Księstwa Finlandii[5]. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak mennicy w Warszawie – litery M W[5]. W roczniku 1840 istnieją monety z błędnym znakiem mennicy W W[6].
Rewers
Na tej stronie w wieńcu umieszczono nominał 3, poniżej napis „GROSZE”, a pod nim rok bicia: 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840 lub 1841[7].
Opis
Monetę bito w mennicy w Warszawie, w miedzi, na krążku o średnicy 25 mm, masie 8,57 grama, z rantem ząbkowanym. Według sprawozdań mennicy w latach 1835–1849 w obieg wypuszczono 5 464 771 sztuk monet[3]. Dokładne podanie nakładu jest jednak niemożliwe, ponieważ w 1835 roku monetę bito razem z 3 grosze polskie (1819–1835), a mennica w swoich sprawozdaniach raportowała jedynie liczbę wprowadzanych do obiegu monet konkretnego nominału, bez podawania typu[3].
Stopień rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli[8]:
| Rocznik | Znak mennicy | Stopień rzadkości | Szacowana liczba egzemplarzy | Uwagi | Liczba odmian[9] | Liczba odmiana z wariantami[9] | Zdjęcie |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 grosze 1835 | M W | R2 | 3001–15 000 | bito również monety 3 grosze polskie (1819–1835) | 
| ||
| 3 grosze 1836 | M W | R1 | 15 001–80 000 | 
| |||
| 3 grosze 1837 | M W | R1 | 15 001–80 000 | litera G występuje z szeryfem lub bez[10] | 1[11] | 2[11] | 
|
| 3 grosze 1838 | M W | R1 | 15 001–80 000 | 
| |||
| 3 grosze 1839 | M W | R | 80 001–400 000 | odmiany różnią się: ogonem szerokim lub wachlarzowatym (R1), układem jagód na rewersie starym lub nowym[7] | 3[12] | 3[12] | 
|
| 3 grosze 1840 | M W | ponad 400 000 | istnieją odmiany ze starym i nowym układem jagód na rewersie, literą G z szeryfem lub bez, cyfrą 3 grubszą lub cieńszą; istnieją również odmiany z dodatkową kropką na rewersie[13] | 4[13] | 7[13] | 
| |
| W W | R4[6] | 121–600 | pierwsza litera W wygląda jak odwrócone M, a nie jak drugie W[14] | 
| |||
| 3 grosze 1841 | M W | R2 | 3001–15 000 | 
|
W przypadku trzygroszówki odmiany z dodatkowymi kropkami na rewersie występują dla rocznika 1840. W tabeli poniżej zebrano rozpoznane odmiany kropkowe[15]:
| Dodatkowa kropka | Stopień rzadkości | Szacowana liczba egzemplarzy | |
|---|---|---|---|
| 3 grosze 1840 | kropka po roku 1840 | [16] | ponad 400 000 |
| kropka po GROSZE | [17] | ponad 400 000 |
Moneta była bita w latach panowania Mikołaja I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara[18].
Nowe bicie
Dla wszystkich roczników, poza 1835, istnieją monety nowego bicia z 1857 r. z mennicy w Warszawie[19].
Zobacz też
- 3 grosze polskie (1817–1818)
- 3 grosze polskie (1819–1835)
- 3 grosze polskie (1826–1827)
- 3 grosze polskie (1831)
- 1 grosz (1835–1841)
- monety polsko-rosyjskie
- monety zaboru rosyjskiego
- tabela cennikowa Bolcewicza
- rosyjskie monety bite dla Polski (1815–1841)
Przypisy
- ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765–1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 140.
- ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5–8.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43.
- ↑ Elżbieta Korczyńska, Borys Paszkiewicz, Mennictwo XIX i XX w., Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Krakowie, 1989, s. 365.
- ↑ 5,0 5,1 Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6,13.
- ↑ 6,0 6,1 Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet, Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-07].
- ↑ 7,0 7,1 Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88–99.
- ↑ Tadeusz Iger, Katalog trojaków polskich, wyd. pierwsze, Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2008, s. 287–289.
- ↑ 9,0 9,1 Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
- ↑ 1837 – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
- ↑ 11,0 11,1 1837 – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
- ↑ 12,0 12,1 1839 – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
- ↑ 13,0 13,1 13,2 1840 – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
- ↑ 3 grosze 1840 – e/a – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-07].
- ↑ 1840 – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
- ↑ 3 grosze 1840 – c/a – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
- ↑ 3 grosze 1840 – d/a – Królestwo Polskie 1835–1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
- ↑ Vladimir Bitkin, Composite Catalog of Russian Coins, 2003, s. 864.
- ↑ Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764–1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 234–244.