5 groszy polskich (1816–1832)
Dane podstawowe | |
Emitent | |
---|---|
Nominał |
5 groszy |
Rocznik |
1816, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 1822, 1823, 1824, 1825, 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832 |
Emisja | |
Mennica | |
Nakład |
26 567 071 sztuk |
Data emisji |
1 grudnia 1815 |
Data wycofania |
1 stycznia 1891 |
Opis fizyczny | |
Masa |
1,45 g |
Średnica |
17 mm |
Materiał |
bilon Ag194 |
Rant |
gładki |
Stempel | |
Uwagi |
5 groszy polskich (1816–1832) – moneta pięciogroszowa Królestwa Kongresowego okresu autonomii, wprowadzona ukazem cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 r., bita w bilonie w latach 1816–1832, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej[1].
Moneta została wycofana z obiegu 1 stycznia 1891[2].
Awers
Na tej stronie umieszczono średni herb Królestwa Kongresowego, tzn. orła rosyjsko-polskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, dużą pośrodku i dwiema małymi na głowach orła, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi, na tle gronostajowego płaszcza, tarcza herbowa z polskim orłem[3]. Po obu stronach dużej korony rok bicia 1816 – 1832. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak intendenta mennicy w Warszawie –
- I.B. (Jakuba Benika 1816–1827),
- F.H. (Fryderyka Hungera 1827–1830) lub
- K.G. (Karola Gronaua 1831–1832)[4].
Rewers
Na tej stronie umieszczono nominał „5", pod nim napis „GROSZY”, poniżej „POLS•”, całość otoczona wieńcem[5][4].
Opis
Monetę bito w mennicy w Warszawie, w bilonie (próby 194), na krążku o średnicy 17 mm, masie 1,45 grama, z rantem gładkim[4]. Według sprawozdań mennicy w latach 1816–1832 w obieg wypuszczono 26 567 071 sztuk[6].
Stopień rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli[7]:
Rocznik | Znak intendenta | Stopień rzadkości | Szacowana liczba egzemplarzy | Uwagi | Zdjęcie |
---|---|---|---|---|---|
5 groszy polskich 1816 | I.B. | ponad 400 000 | |||
5 groszy polskich 1817 | I.B. | RR | 1 | być może niedobita cyfra 2 z rocznika 1827[8] | [9] |
5 groszy polskich 1818 | I.B. | ponad 400 000 | |||
5 groszy polskich 1819 | I.B. | ponad 400 000 | |||
5 groszy polskich 1820 | I.B. | ponad 400 000 | |||
5 groszy polskich 1821 | I.B. | R | 80 001–400 000 | ||
5 groszy polskich 1822 | I.B. | R | 80 001–400 000 | ||
5 groszy polskich 1823 | I.B. | ponad 400 000 | |||
5 groszy polskich 1824 | I.B. | R3 | 601–3000 | ||
5 groszy polskich 1825 | I.B. | R1 | 15 001–80 000 | ||
5 groszy polskich 1826 | I.B. | ponad 400 000 | |||
5 groszy polskich 1827 | I.B. | ponad 400 000 | |||
F.H. | ponad 400 000 | ||||
5 groszy polskich 1828 | F.H. | R | 80 001–400 000 | ||
5 groszy polskich 1829 | F.H. | R | 80 001–400 000 | ||
5 groszy polskich 1830 | F.H. | R | 80 001–400 000 | ||
5 groszy polskich 1831 | K.G. | R3 | 601–3000 | ||
5 groszy polskich 1832 | K.G. | R4 | 121–600 |
Dla rocznika 1827 istnieją monety ze znakami intendenta mennicy I.B. oraz F.H..
W roku 1836 monetę zastąpiono pięciogroszówką polsko-rosyjską[4].
Ze względu na fakt, że okres bicia monety przypada na czas rządów dwóch carów, w numizmatyce rosyjskiej moneta, w zależności od wybitej daty, zaliczana jest do dwóch odrębnych kategorii[10]:
- monet cara Aleksandra I (1816–1825) oraz
- monet cara Mikołaja I (1826–1832).
Istnieją monety 5 groszy polskich rocznika 1818 z perełkowym otokiem zarówno na awersie jak i na rewersie, którym opracowania przypisują status monet próbnych lub ewentualnie nowego bicia[11].
Nowe bicie
Istnieją monety nowego bicia z 1857 r. z mennicy w Warszawie 1829 KG oraz 1832[12].
Zobacz też
- 5 groszy (1836–1840)
- 5 groszy 1835
- 10 groszy polskich (1816–1831)
- 10 groszy (1835–1840)
- monety Królestwa Kongresowego
- tabela cennikowa Bolcewicza
- rosyjskie monety bite dla Polski (1815–1841)
Przypisy
- ↑ Karol Plage , Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5-8 .
- ↑ Borys Paszkiewicz , Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 200 .
- ↑ Karol Plage , Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6,13 .
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Janusz Parchimowicz , Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88-99 .
- ↑ Władysław Terlecki , Mennica Warszawska 1765-1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 272 .
- ↑ Karol Plage , Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43 .
- ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet, Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-08-28] .
- ↑ Edmund Kopicki , Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, Warszawa: Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Zarząd Główny, 1995, s. 123 .
- ↑ k (muz.), Muzeum Narodowe w Krakowie - Zbiory Cyfrowe, 2019 .
- ↑ Vladimir Bitkin , Composite Catalog of Russian Coins, 2003, s. 792,856 .
- ↑ Karol Plage , Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, reprint, Czesław Kamiński (red.), Warszawa: Polskie Towarzystwo archeologiczne i Numizmatyczne, Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 18,22,54 .
- ↑ Czesław Kamiński , Edmund Kopicki , Katalog monet polskich 1764-1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 144-184 .