Łesia Ukrainka
| |
| Imię i nazwisko |
Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
25 lutego 1871 |
| Data i miejsce śmierci |
1 sierpnia 1913 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka | |
 Korczak | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
Łesia Ukrainka (ukr. Леся Українка), właśc. Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka (ukr. Лариса Петрівна Косач-Квітка), herbu Korczak (ur. 13 lutego?/ 25 lutego 1871 w Nowogrodzie Wołyńskim (Zwiahlu), zm. 1 sierpnia 1913 w Surami) – ukraińska poetka, pisarka i krytyczka literacka.
Pochodzenie i twórczość
Urodziła się w rodzinie prawnika Petra Kosacza herbu Korczak i pisarki Olhi Kosacz (Ołena Pcziłka). Jej wujem był ukraiński językoznawca i historyk Mychajło Drahomanow. Wykształcenie zdobyła w domu, gdyż od dzieciństwa chorowała na gruźlicę kości. Debiutowała w 1884 roku dwoma wierszami opublikowanymi w lwowskim czasopiśmie „Zoria” („Gwiazda”). Oprócz licznych wierszy, tomy: Na kryłach piseń („Na skrzydłach pieśni”, 1893), Dumy i mriji („Myśli i marzenia”, 1899), Widhuky („Recenzje”, 1902), opublikowała również kilkanaście dramatów. Jej twórczość była odbiciem silnych emocji i duchowego niepokoju, a jednocześnie wiary w zwycięstwo dobra i sprawiedliwości. Czując się spadkobierczynią kultury europejskiej, często nawiązywała do starożytności, a także do współczesnych sobie prądów literatury zachodniej. W jej dziełach wyraźnie widoczne są rysy symbolizmu. Za najdoskonalszy z utworów Łesi Ukrainki uważa się dramat poetycki Lisowa pisnia (Pieśń lasu)[1].
Jako krytyczka literacka, Łesia Ukrainka opublikowała szereg artykułów poświęconych historii i współczesności literatury europejskiej, w tym polskiej. Jest również autorką licznych przekładów na język ukraiński, m.in. Homera, Heinego, Hugo, Byrona i Mickiewicza.
Była opozycyjnie nastawiona wobec władzy carskiej, przynależała do organizacji marksistowskich na Ukrainie. W 1902 dokonała przekładu Manifestu komunistycznego Karola Marksa na język ukraiński, za co pozostawała pod dozorem policyjnym.
Życie prywatne
W 1901 zmarł jej pierwszy narzeczony Serhij Merżynski. Pod koniec życia wyszła za mąż za etnologa Kłymenta Kwitkę, związek ten jednak – jako mezalians – nie został zaakceptowany przez jej matkę. W tym samym czasie do gruźlicy dołączyła choroba nerek. Łesia Ukrainka zmarła podczas pobytu w sanatorium w Surami (obecnie Gruzja). Jej grób znajduje się na cmentarzu Bajkowa w Kijowie.
Upamiętnienie
Główna, centralna ulica Łucka nosi imię Łesi Ukrainki[2].
Galeria
-
Grób Łesi Ukrainki na Starym Bajkowie w Kijowie -
Ukraiński karbowaniec przedstawiający Łesię Ukrainkę -
Radziecki znaczek upamiętniający 100. rocznicę urodzin Łesi Ukrainki -
Podobizna na awersie ukraińskiego banknotu 200 hrywien -
Pomnik Łesi Ukrainki na Uniwersytecie Saskatchewan -
![Pomnik autorstwa Mychajła Czereszniowskiego wzniesiony w 1975 w High Park w Toronto. Wygrawerowany jest cytat: „Kto sam się wyzwoli, ten będzie wolny; kto kogoś wyzwoli, ten weźmie go w niewolę”[3]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Monument_%C3%A0_Lessia_Oukra%C3%AFnka.jpg/120px-Monument_%C3%A0_Lessia_Oukra%C3%AFnka.jpg)
Pomnik autorstwa Mychajła Czereszniowskiego wzniesiony w 1975 w High Park w Toronto. Wygrawerowany jest cytat: „Kto sam się wyzwoli, ten będzie wolny; kto kogoś wyzwoli, ten weźmie go w niewolę”[3]
,_Ukrainian_Writer).jpg)
![Pomnik autorstwa Mychajła Czereszniowskiego wzniesiony w 1975 w High Park w Toronto. Wygrawerowany jest cytat: „Kto sam się wyzwoli, ten będzie wolny; kto kogoś wyzwoli, ten weźmie go w niewolę”[3]](/Plik:Monument_%C3%A0_Lessia_Oukra%C3%AFnka.jpg)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Florian Nieuważny, Fenomen Łesi Ukrainki, [w:] Łesia Ukrainka, Pieśń lasu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989, ISBN 83-06-01787-0.
- ↑ Історія та факти головної вулиці Луцька, про які ви не знали, lutsk-future.com.ua [dostęp 2021-07-21] (ukr.).
- ↑ Tł. za: Między Sąsiadami – Між сусідами // Almanach Fundacji św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej w Krakowie. – 1999. – Nr 9. – S. 265. Por. też D. Puchacz Pożegnanie z ziemią. Problem zamorskiej emigracji zarobkowej w twórczości Wasyla Stefanyka. Próba zrozumienia czy usprawiedliwienia ukraińskiego chłopa // Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze.– 1998. – T. VII–VIII. – S. 204–208.