Marian Gumowski

Z Polska Encyklopedia Numizmatyczna
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Marian Gumowski
Data i miejsce urodzenia

30 września 1881
Krościenko nad Dunajcem

Data i miejsce śmierci

1 października 1974
Toruń

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: numizmatyka, sfragistyka
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1909

Habilitacja

1913

Profesura

1946

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Tablica poświęcona Marianowi Gumowskiemu w Kościele Wszystkich Świętych w Krościenku nad Dunajcem
Tablica poświęcona ojcu i bratu Mariana Gumowskiego w Kościele Wszystkich Świętych w Krościenku nad Dunajcem

Marian Gumowski (ur. 30 września 1881 w Krościenku nad Dunajcem, zm. 1 października 1974 w Toruniu) – polski numizmatyk i historyk.

Życiorys

Był synem Franciszka (znanego, długoletniego lekarza w Krościenku nad Dunajcem i Szczawnicy) i Józefiny ze Stehrów[1]; bratem Jana – malarza i grafika. Uczęszczał do gimnazjów w Jaśle i Tarnowie, maturę zdał w Gimnazjum św. Anny w Krakowie w 1899 roku. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim (jego wykładowcami byli m.in. Franciszek Piekosiński i Stanisław Krzyżanowski), a także w Monachium i we Włoszech.

W 1909 roku uzyskał stopień doktora pod opieką Stanisława Krzyżanowskiego. Tematem jego rozprawy doktorskiej była Grzywna i moneta piastowska. W 1913 roku uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim habilitację z numizmatyki, na podstawie rozprawy Moneta złota w Polsce średniowiecznej, rozszerzoną na historię starożytną.

W latach 1899-1916 pracował przy zbiorach numizmatycznych Andrzeja Potockiego. Członek Komitetu Obywatelskiego Polskiego Skarbu Wojskowego w sierpniu 1914 roku[2]. W latach 1903-1919 kierował Muzeum Czapskich w Krakowie. W okresie 1919-1932 był dyrektorem Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu. Pracował na Uniwersytecie Jagiellońskim (1909-1919) i Uniwersytecie Poznańskim (1920-1930).

W okresie 1908-1919 był redaktorem czasopisma Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne.

W okresie przedwojennym był członkiem m.in.:

  • Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
  • Państwowej Rady Sztuki (od 1922 r.)
  • Komisji Rewindykacyjnej do odbioru dzieł sztuki z Rosji (1924-1925).

Po II wojnie światowej został zatrudniony na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1946 roku otrzymał tytuł profesora. W 1960 roku przeszedł na emeryturę.

Był autorem około 400 publikacji z dziedziny heraldyki, numizmatyki, sfragistyki, historii i sztuki. Kolekcjonował także ekslibrisy, których zgromadził około 4 000. Cały jego zbiór ekslibrisów zaginął w 1939 roku.

Grób prof. Mariana Gumowskiego na cmentarzu św. Jerzego

Zmarł w 1974 roku w Toruniu, pochowany został na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu.

Główne publikacje

  • Medale Jagiellonów (1906)
  • Moneta złota w Polsce średniowiecznej (1912)
  • Medale Stefana Batorego (1913)
  • Podręcznik numizmatyki polskiej (Kraków, 1914)
  • Pieczęcie królów polskich (Kraków, 1919)
  • Monety polskie (1924, 1925)
  • Medale Zygmunta III (1924)
  • Pieczęcie i herby miast wielkopolskich (Poznań, 1932)
  • Herby miast litewskich (1935)
  • Herby miast województwa warszawskiego (1936-1937)
  • Herby i pieczęcie miejscowości województwa śląskiego z 438 rycinam (Katowice, 1939)
  • Mennica Bydgoska (Gdańsk, 1950)
  • Najstarsze pieczęcie miast polskich XIII-XIV w. (Toruń, 1960)
  • Herby miast polskich (Warszawa, Arkady, 1960)
  • Sfragistyka (współautor, Warszawa, 1960)
  • Wspomnienia numizmatyka (Kraków, 1965)
  • Handbuch der polnischen Siegelkunde (Graz, 1966).

Życie prywatne

Marian Gumowski ożenił się w 1909 roku z Elizą Barańską[1], miał czworo dzieci, Jana, Antoniego, Marię oraz Irenę (1912-1991), dziennikarkę i popularyzatorkę zdrowego stylu życia[3]. Jego brat, Jan Kanty Gumowski (1883-1946) był znanym malarzem i grafikiem.

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.
  2. ↑ Józef Musiałek, Rok 1914. Przyczynek do dziejów brygady Józefa Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 20.
  3. ↑ Wyborcza.pl, www.wysokieobcasy.pl [dostęp 2018-08-04].

Bibliografia

  • Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 259-260, ISBN 83-231-1988-0.
  • Bronisław Krzan, Klejnot zagubiony w górach. Na 700-lecie Krościenka n/D, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1988, s. 156–157, ISBN 83-85017-41-0.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://encyklopedianumizmatyczna.pl/index.php?title=Marian_Gumowski&oldid=8051”