
Mennica Polska
Państwo | |
---|---|
Adres |
ul. Ciasna 6 |
Data założenia |
10 lutego 1766 |
Forma prawna | |
Prezes |
Grzegorz Zambrzycki[1] |
Przewodniczący rady nadzorczej |
Zbigniew Jakubas[2] |
Udziałowcy | |
Nr KRS | |
Giełda | |
ISIN | |
Symbol akcji |
MNC |
Dane finansowe | |
Kapitał zakładowy |
51 832 136 zł[1] |
Strona internetowa |
Mennica Polska Spółka Akcyjna – polskie przedsiębiorstwo przemysłu metalowego z siedzibą w Warszawie, notowane od 7 kwietnia 1998 na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych[3]. Produkuje wyroby monetarne i grawersko-medalierskie. Zajmuje się także płatnościami elektronicznymi. Poprzez swoje spółki zależne działa również na rynku deweloperskim, metali szlachetnych oraz ochrony mienia i osób. 13 lipca 2011 roku Mennica Polska otworzyła swój sklep firmowy poza Warszawą – w Krakowie na Zamku Królewskim na Wawelu.
Struktura organizacyjna
Spółka jest jednostką dominującą grupy kapitałowej, w skład której wchodzą:
- Mennica Polska od 1766 Sp. z o.o. (KRS 0000374497) (dawniej: Eko Technologie Logistyka Sp. z o.o.), spółka zajmująca się sprzedażą monet, medali i innych towarów;
- Mennica Invest Sp. z o.o. (KRS 0000033337), prowadząca działalność deweloperską[4];
- Mennica Ochrona Sp. z o.o. (KRS 0000039718), zajmująca się ochroną mienia i osób, konwojowaniem, działalnością detektywistyczną oraz instalacjami alarmowymi[5];
- Mennica-Metale Szlachetne S.A. (KRS 0000295229), prowadząca działalność z zakresu przetwórstwa metali szlachetnych wykorzystywanych na potrzeby produktów przemysłowych[6];
- Skarbiec Mennicy Polskiej S.A. (KRS 0000008557) (dawniej: Mennica Elektroniczne Transakcje S.A.), spółka zajmująca się sprzedażą monet, medali i innych towarów[7].
Grupa dysponuje jedyną w Polsce przemysłową rafinerią złota i jest największym dystrybutorem złota w kraju[8].
Działalność


W ramach działalności menniczej spółka produkuje:
- polskie monety obiegowe[9] i kolekcjonerskie[10];
- monety na zamówienie emitentów z innych państw[11];
- inwestycyjne sztabki złota o masie od 1 do 1000 g[12];
- wszystkie polskie odznaczenia państwowe[13];
- medale i znaczki[14];
- datowniki[15];
- pieczęcie i znaczniki (cechowniki) probiercze[16].
Spółka zajmuje się również sprzedażą produktów inwestycyjnych, takich jak złoto (sztabki i monety bulionowe), srebro i brylanty.
Na rynku płatności elektronicznych Mennica Polska wprowadziła w ponad 700 miejscowościach sieć terminali „Strefa”, umożliwiających sprzedaż doładowań telefonów komórkowych, biletów komunikacji miejskiej oraz dokonywanie przedpłat parkingowych. Spółka wdrożyła i rozwija sieć sprzedaży biletów i doładowań parkingowych kodowanych na Warszawskiej Karcie Miejskiej, wdrożyła również systemy Jaworznickiej Karty Miejskiej i Suwalskiej Karty Miejskiej[17] oraz system Karty Biletu Elektronicznego dla Lublina[18].
W ramach działalności deweloperskiej grupa zrealizowała osiedle w Łomiankach, pierwszy etap osiedla w Jabłonnie oraz dwa budynki mieszkalne w Warszawie[4]. Oferuje także wynajem powierzchni biurowych, magazynowych, produkcyjnych i reklamowych[19].
Dział informatyki przedsiębiorstwa świadczy usługi z zakresu doradztwa, konfiguracji, administrowania i naprawy sprzętu komputerowego i sieci, projektowania i konfiguracji oprogramowania i inne[20]. Ponadto firma zajmuje się konserwacją, remontami[21] i unieszkodliwianiem odpadów przemysłowych[22].
W dniu 5 lutego 2009 na World Money Fair w Berlinie ogłoszono ustalanie międzynarodowego partnerstwa pomiędzy Mennica Polska a Professional Coin Grading Service (PCGS). Program ma na celu klasyfikowanie i certyfikowanie nowych monet okolicznościowych bitych w Mennicy, jak również ustanowienie centrum PCGS w budynku mennicy w Warszawie. Nowy program umożliwi kolekcjonerom i dealerom z Polski i Europy Wschodniej przesłanie do certyfikacji monet zarówno dawnych, jak i współczesnych[23].
Przedsiębiorstwo jest właścicielem muzeum – Gabinetu Numizmatycznego Mennicy Polskiej.
Historia
Mennica Warszawska (1766–1867)
Początki mennicy sięgają reformy monetarnej przeprowadzonej przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1766 roku. 7 września 1764 Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla przez sejm elekcyjny i obarczony obowiązkiem reformy monetarnej i tym samym uruchomienia nowej mennicy. Na początku następnego roku, 10 stycznia 1765 król powołał Komisję Menniczą, a 3 lipca nabył posesję z pałacem przy ul. Bielańskiej, aby wybudować tam nową mennicę. Oficjalnie data 10 lutego 1766 została przyjęta za datę założenia mennicy i wprowadzenie nowego systemu monetarnego w Polsce, a na pamiątkę tego wydarzenia w dzień 10 lutego ustanowiono święto mennicze (Dzień Mincerza). 15 marca 1787 zmieniono stopę menniczą. W roku 1791 Mennica wprowadziła swój znak menniczy – litery M.V. oraz M.W. (Mennica Warszawska) (używane też później w XIX wieku, a w obecnej formie od 1965 r.)[24].
W maju 1794 roku królowi cofnięto przywilej bicia monety, a mennica została przejęta przez Komisję Skarbową. 14 czerwca ponownie zmieniono stopę menniczą. Mennica została zamknięta w wyniku rozbiorów 9 stycznia 1796 roku. 9 czerwca 1810 ponownie rozpoczęła działalność, bijąc monety Księstwa Warszawskiego – złote, srebrne i miedziane (w latach 1810-1813 wybito ok. 64 mln jednostek)[25] – aż do 9 czerwca 1815 (kongres wiedeński). Przez cały 1815 rok biła monety pod stemplem nieistniejącego już Księstwa Warszawskiego, z datą wsteczną 1814. Od 1 stycznia 1816 biła już monety dla Królestwa Polskiego[24].
16 czerwca 1817 rozpoczęto przy ul. Bielańskiej budowę nowego gmachu mennicy według projektu Piotra Aignera. W 1824 uzyskała monopol na produkcję stempli i pieczęci państwowych, na wniosek ministra spraw wewnętrznych. W czasie powstania listopadowego w 1830 mennica pełniła funkcję zakładów zbrojeniowych. 25 stycznia 1831 Sejm zdetronizował króla Mikołaja I i mennica zaczęła bić monety z godłami narodowymi[24].
Ukaz carski 15 października 1832 r. wprowadził pierwszą dwujęzyczną monetę rosyjsko-polską o nominale 15 kopiejek = 1 złoty, a 3 października 1841 walutę rosyjską (pierwszego rubla wybito w następnym roku). Od roku 1842 rozpoczęło się stopniowe ograniczanie działalności Mennicy Warszawskiej[25]. W roku 1850 zmieniono znak menniczy MW na pisane cyrylicą ВМ. Rok później otwarto Główną Probiernię przy Mennicy Warszawskiej. W 1865 produkcja została zatrzymana (do tego czasu, od 1816, wybito ponad 300 mln jednostek)[25]. Ostateczna likwidacja nastąpiła w roku 1867 i z dniem 1 stycznia 1868 mennica została przez władze carskie zamknięta (ostatni dyrektor Mennicy, Stanisław Pusch, sporządził w tym czasie „Krótki rys historyczny o mennicy warszawskiej…”), a w 1907 jej budynek przy ul. Bielańskiej rozebrany z przeznaczeniem placu pod Rosyjski Bank Państwa[24] (zob. budynek Banku Polskiego w Warszawie).
Mennica Państwowa (1924–1994)

Mennica wznowiła działalność 14 kwietnia 1924 w nowej lokalizacji przy ul. Markowskiej 18 na warszawskiej Pradze[27]. Nowoczesne maszyny sprowadzono z Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec[27]. Do 1928 zakład otrzymał monopol na „wyrób pieczęci z orłem państwowym”, jak również została zobowiązana do dokonywania ekspertyz i wydawania orzeczeń w sprawie autentyczności monet oraz pieczęci urzędowych i ich odcisków[24].
Po rozpoczęciu II wojny światowej mennica została częściowo zniszczona, a jej zbiory zrabowane przez wojska niemieckie (kustosz Władysław Terlecki zdołał uratować ok. 10% eksponatów). W latach 1941-1944 władze okupacyjne biły cynkowe monety dla ziem polskich. Władze jednak nie kontrolowały produkcji stempli, więc wszystkie monety z tego okresu zostały wykonane stemplami sprzed wojny, na których znajdował się orzeł biały, a nie było swastyki. 12 września 1944 budynki zakładu zostały wysadzone. Mennica wznowiła działalność jeszcze w 1944 przy ul. Markowskiej, nie wytwarzała jednak monet ze względu na brak zamówień.
W 1950 roku decyzją rządu ustanowiono nową walutę, złotego polskiego równego 100 groszom i pierwsze 2 mld monet wybito poza Polską. W 1952 mennica została przeniesiona do nowej siedziby przy ówczesnej ul. Ceglanej (dziś ul. Pereca na Woli na zbiegu z ul. Żelazną). W nowej siedzibie mennicy pierwsze powojenne monety (1 gr i 2 gr), jeszcze z napisem „Rzeczpospolita Polska” i datą wsteczną 1949, wybito w 1953 r. W roku 1957 na monetach jako nazwa państwa pojawiła się „Polska Rzeczpospolita Ludowa”. W tym samym roku zadecydowano o aktualizowaniu roku na stemplach wraz ze zmianą roku kalendarzowego. Po wojnie, do 1964 roku mennica wybiła ponad 1,84 mld złotych, czyli niemal tyle, ile powstało od początku w roku 1766 do 1944. W 1966 przedsiębiorstwo zostało odznaczone Orderem Sztandaru Pracy I klasy[24].
Od 20 września 1990 na monety powrócił napis „Rzeczpospolita Polska” i orzeł w koronie[24].
W latach 1990-1994 (od 27 grudnia) objęta całkowitą tajemnicą trwała produkcja polskich monet denominacyjnych. 225. rocznicę założenia mennicy, w 1991 roku, uczczono pamiątkową pierwszą polską monetą bimetaliczną[24].
Mennica Państwowa S.A. (1994–2005)
W kwietniu 1994 mennica została przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa „Mennica Państwowa Spółka Akcyjna”, a 26 września otwarto nowy budynek przy ul. Żelaznej 56. Ten właśnie, nowy budynek mennicy przy Żelaznej, został zburzony w 2016[28]. Na przełomie sierpnia i września rozpoczęto bicie pierwszych polskich obiegowych monet bimetalicznych – 2 zł i 5 zł – tych ostatnich z jednoczesnym łączeniem rdzenia z pierścieniem, a w styczniu 1995 nastąpiła denominacja polskiego złotego oraz przywrócenie monet do obiegu pieniężnego. W 1995 wybito pierwsze polskie monety złote oparte o standard uncji[24].
7 kwietnia 1998 miało miejsce pierwsze notowanie akcji mennicy na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie[3]. Firma rozpoczęła działalność również w obszarze płatności elektronicznych. Od grudnia 2001 roku jest operatorem Systemu Karty Miejskiej w Warszawie[24].
Mennica Polska S.A. (po 2005)
31 maja 2005 została zmieniona nazwa spółki na obecną: Mennica Polska Spółka Akcyjna[29].
Mennica Polska do 2014 roku była jedynym producentem polskich monet obiegowych. Produkcję monet groszowych 1, 2 i 5 groszy straciła w 2014 na rzecz Mennicy Brytyjskiej[30]. Nadal jest jedynym producentem monet kolekcjonerskich Narodowego Banku Polskiego. Mennica produkuje monety również dla zagranicznych emitentów i banków centralnych, np. monety obiegowe dla Dominikany, Armenii i Ukrainy, a monety kolekcjonerskie dla Armenii, Białorusi, Ukrainy i Cypru. Od 2008 roku na rynku polskim działa również spółka zależna Mennicy Polskiej – Skarbiec Mennicy Polskiej[24].
27 kwietnia 2010 Ministerstwo Skarbu Państwa i Bank Gospodarstwa Krajowego sprzedały łącznie 42% akcji spółki, kończąc tym samym jej prywatyzację.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Pan Grzegorz Zambrzycki Prezesem i Dyrektorem Naczelnym Mennicy Polskiej. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2012-07-02]. (pol.).
- ↑ Mennica Polska SA Rada nadzorcza.
- ↑ 3,0 3,1 MENNICA (MNC). Informacje podstawowe. [w:] GPWInfoStrefa [on-line]. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i Polska Agencja Prasowa. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ 4,0 4,1 Mennica Invest Sp. z o.o. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Mennica Ochrona. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Mennica-Metale Szlachetne S.A. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Skarbiec Mennicy Polskiej S.A. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-08-27]. (pol.).
- ↑ Surowce. „Rzeczpospolita. ekonomia & rynek; B12”, 2012.09.04.
- ↑ Monety polskie. Obiegowe. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Monety Kolekcjonerskie. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Monety Świata z Mennicy Polskiej. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Sztabki złota. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Odznaczenia Państwowe. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Medale i Znaczki. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Datowniki. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Pieczęcie i znaczniki probiercze. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Płatności elektroniczne. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Karta Biletu Elektronicznego. MPK Lublin Sp. z o.o.. [dostęp 2009-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-10)]. (pol.).
- ↑ Wynajem powierzchni. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Informatyka. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Konserwacja i Remonty. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Usługi w zakresie unieszkodliwiania odpadów przemysłowych. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ PCGS Establishes Groundbreaking International Program With Polish Mint. CoinNews.net. [dostęp 2008-05-02]. (ang.).
- ↑ 24,00 24,01 24,02 24,03 24,04 24,05 24,06 24,07 24,08 24,09 24,10 Kronika Mennicy. [dostęp 2012-07-09]. (pol.).
- ↑ 25,0 25,1 25,2 Władysław Terlecki: Mennica Warszawska: 1765-1965. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.
- ↑ Fragment elewacji runął na ziemię - Wola. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2016-03-20].
- ↑ 27,0 27,1 Joanna Kowalczyk: Mennica warszawska i jej załoga [w:] Wielkie zakłady przemysłowe Warszawy. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1978, 1978, s. 247.
- ↑ 28,0 28,1 Fragment elewacji runął na ziemię - Wola, tvnwarszawa.tvn24.pl [dostęp 2016-03-30] .
- ↑ Mennica dziś. Mennica Polska S.A.. [dostęp 2008-05-02]. (pol.).
- ↑ Narodowy Bank Polski - Internetowy Serwis Informacyjny