Pierre Curie

Z Polska Encyklopedia Numizmatyczna
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Pierre Curie

Pierre Curie około 1906
Data i miejsce urodzenia

15 maja 1859
Paryż

Data i miejsce śmierci

19 kwietnia 1906
Paryż

Przyczyna śmierci

wypadek drogowy

Miejsce spoczynku

Panteon

Zawód, zajęcie

fizyk

Tytuł naukowy

profesor zwyczajny

Małżeństwo

Maria Skłodowska-Curie

Dzieci

Irène Joliot-Curie
Ève Curie

Dyplom Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, przyznany w grudniu 1903 r. Piotrowi i Marii Curie.

Pierre Curie, pol. Piotr Curie[1], (ur. 15 maja 1859 w Paryżu, zm. 19 kwietnia 1906 tamże)[2] – francuski fizyk, wykładowca na Uniwersytecie Paryskim, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1903). Mąż Marii Skłodowskiej-Curie, ojciec Irène Joliot-Curie i Ève Curie.

Życiorys

Młodość

Pierre z żoną, około 1895

Urodził się 15 maja 1859 roku w Paryżu jako syn lekarza, Eugène Curie, oraz jego żony, Sophie-Claire Depouilly. Jego rodzina miała liberalne poglądy, dziadek Pierre'a brał udział w rewolucji lutowej w 1848 roku, a jego ojciec popierał Komunę Paryską[3]. Jako dziecko Curie był nieśmiały, miał również problemy z koncentracją. Z tego powodu nie uczęszczał do szkoły ani liceum. Edukację zapewniali mu rodzice, a następnie nauczyciel, który zaszczepił w nim zainteresowanie matematyką. W wieku 16 lat, w listopadzie 1875 roku, zdał maturę z przedmiotów ścisłych[4]. Miał starszego brata Jacques’a, obaj studiowali fizykę na Sorbonie.

Praca naukowa

Zajmował się badaniem kryształów, rozwinął teorię promieniotwórczości. W roku 1880 (wraz z bratem Jacques’em) odkrył zjawisko piezoelektryczności i wynalazł elektrometr, wykorzystany później w badaniach nad radioaktywnością. W roku 1895 odkrył zjawisko zaniku właściwości magnetycznych przez ferromagnetyki pod wpływem wzrostu temperatury, określił na podstawie doświadczeń temperatury progowe dla różnych materiałów. W roku 1898 wspólnie z żoną odkrył pierwiastki rad i polon. Gdy zaczęto stosować rad do leczenia raka, Pierre Curie przeprowadził na sobie pierwsze doświadczenia[potrzebny przypis]. W roku 1903 otrzymał wraz z żoną Nagrodę Nobla z fizyki za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości.

W roku akademickim 1904–1905, został profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Paryskiego na Wydziale Matematyczno-Fizycznym. W 1905 roku został członkiem Francuskiej Akademii Umiejętności[5].

Zginął 19 kwietnia 1906 roku w wypadku drogowym, przejechany przez konny wóz ciężarowy przy ul. Dauphine w Paryżu[6]. W 1995 r. prochy jego i Marii Skłodowskiej-Curie zostały przeniesione do paryskiego Panteonu[7].

Życie prywatne

Gdy miał dwadzieścia lat, zmarła jego bliska przyjaciółka z dzieciństwa. Od tamtej pory aż do poznania Marii Skłodowskiej, Pierre nie angażował się w relacje z innymi kobietami. 25 lipca 1895 roku zawarł małżeństwo ze Skłodowską[5]. Miał z nią dwie córki:

Strona tytułowa rozprawy doktorskiej opublikowanej w 1895 roku.

Upamiętnienie

Dzieła

  • Sur un électromètre astatique pouvant servir comme wattmètre (Na astatycznym elektrometrze, który może być używany jako watomierz), z René Blondlotem, 1889.[10]
  • Balance de précision apériodique et à lecture directe des derniers poids (Na nieokresowej skali precyzyjnej z bezpośrednim odczytem ostatnich odważników), 1889.[11]
  • Sur la symétrie dans les phénomènes physiques, symétrie d'un champ électrique et d'un champ magnétique (O symetrii w zjawiskach fizycznych, symetrii pola elektrycznego i pola magnetycznego), 1894.[12]
  • Propriétés magnétiques des corps à diverses températures (Magnetyczne właściwości ciał w różnych temperaturach), rozprawa doktorska, 1895.
  • Sur une nouvelle substance fortement radioactive contenue dans la pechblende (O nowej silnie radioaktywnej substancji zawartej w blendzie smolistej), z Marią Skłodowską-Curie i Gustavem Bémontem, 1898.[13]
  • Les nouvelles substances radioactives et les rayons qu’elles émettent (Nowe substancje radioaktywne i emitowane przez nie promienie), 1900.[14]
  • Notice sur les travaux scientifiques de Pierre Curie (Ogłoszenie o pracy naukowej Pierre'a Curie), 1902.[15]
  • Sur un appareil pour la détermination des constantes magnétiques (O urządzeniu do wyznaczania stałych magnetycznych), 1904.[16]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Curie – Wielki słownik ortograficzny PWN, sjp.pwn.pl [dostęp 2020-10-26] (pol.).
  2. ↑ Pierre Curie Biographical. Nobelprize.org. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  3. ↑ Marcin K. Schirmer, Wybitne rody, które tworzyły polską kulturę i naukę, wyd. 1, Warszawa: MUZA, 2017, s. 32.
  4. ↑ Curie Pierre, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-08-01].
  5. ↑ 5,0 5,1 Maria Skłodowska-Curie: Piotr Curie. Warszawa: 1953.
  6. ↑ Prof. Curie killed in a Paris street, The New York Times [dostęp 2018-08-10] (ang.).
  7. ↑ Marie Curie Enshrined in Pantheon, The New York Times, 21 kwietnia 1995 [dostęp 2018-08-10] (ang.).
  8. ↑ Sprawozdanie z pierwszego Walnego Zjazdu Wychodźstwa Polskiego we Francji 17–18 grudnia 1944, Paryż: PKWN we Francji, 1945, s. 122.
  9. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Czterech laureatów pierwszej Polsko-Francuskiej Nagrody Naukowej, 19 listopada 2019 naukawpolsce.pl [dostęp 2021-12-09].
  10. ↑ Sur un électromètre astatique pouvant servir comme wattmètre. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
  11. ↑ Balance de précision apériodique et à lecture directe des derniers poids. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
  12. ↑ Sur la symétrie dans les phénomènes physiques, symétrie d'un champ électrique et d'un champ magnétique. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
  13. ↑ Sur une nouvelle substance fortement radio-active contenue dans la pechblende. [dostęp 2020-08-01].
  14. ↑ LES NOUVELLES SUBSTANCES RADIOACTIVES ET LES RAYONS QU’ELLES ÉM ETTENT. [dostęp 2020-08-01].
  15. ↑ Notice sur les travaux scientifiques de Pierre Curie. [dostęp 2020-08-01].
  16. ↑ Sur un appareil pour la détermination des constantes magnétiques. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).

Bibliografia

  • Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 79, ISBN 83-7183-240-0.
  • Wybitne rody, które tworzyły polską kulturę i naukę, Marcin K. Schirmer, Warszawa, 2017, Wydawnictwo MUZA.

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Źródło: „https://encyklopedianumizmatyczna.pl/index.php?title=Pierre_Curie&oldid=5842”