Czerwony złoty Aleksandra Jagiellończyka
| Dane podstawowe | |
| Nominał |
złoty |
|---|---|
| Emisja | |
| Data emisji |
prawdopodobnie 1503 |
| Opis fizyczny | |
| Materiał | |
| Stempel | |
| Uwagi |
inne określenia:
moneta zaginiona |
Czerwony złoty Aleksandra Jagiellończyka – złota moneta bita w czasie panowania Aleksandra Jagiellończyka, która nie zachowała się do XXI w. Została wybita najprawdopodobniej w 1503 r. i zaginęła jeszcze w XVIII w[1].
Moneta w łacińskich źródłach określana była niekiedy mianem: florenusa, nigdy natomiast – dukata jak czasami czynione to jest w XX i XXI w. literaturze numizmatycznej[1].
Istnienie złotej monety Aleksandra Jagiellończyka potwierdzają przekazy historyczne[2]:
- legacje królewskie z 1503 r.
- testament Macieja Miechowity z 1514 r.
- testament Kromera z 1577 r.
- testament Kőhlera z 1759 r.
W oparciu na źródłach i analizie porównawczej została przeprowadzona „rekonstrukcja” monety. Wg niej na awersie znajdowała się pięciopolowa, ukoronowana tarcza herbowa (Belka, Pogoń, Orzeł, Lew oraz Orzeł Prus Królewskich), dookoła otoczona legendą: „ALEXAND D G R POLONIAE”[2][1]. Na rewersie umieszczono postać św. Stanisława z Piotrowinem, a także napis: „S STANISLAVS EPS.”[1][2].
Jedynie na tej monecie Aleksandra Jagiellończyka pojawił się znak podskarbiego: godło herbu Odrowąż Jakuba Szydłowieckiego, któremu towarzyszyła po raz pierwszy w polskim mennictwie sygnatura warsztatu menniczego: C (Cracovia). Takie rozwiązanie najprawdopodobniej zostało przejęte z popularnych na ziemiach polskich w tym czasie złotych monet węgierskich, z którymi zgodna była też stopa mennicza[1].
Umieszczenie postaci św. Stanisława na rewersie wynikało z faktu, że był on patronem Królestwa Polskiego, a pokutna pielgrzymka do jego grobu na Skałce krakowskiej należała do polskiego rytu koronacyjnego. Podobnie jak na złotej monecie Władysława I Łokietka, stojąca postać św. Stanisława była elementem oznaczenia wartości nominalnej – 3,5 grama najczystszego osiągalnego wtedy złota, symbolizowanego na złotych monetach z Florencji postacią św. Jana Chrzciciela[1].
Przypuszcza się, że emisja monety przypadała na połowę 1503 r. i nie trwała dłużej niż rok. Spowodowane to było oporem sejmu oraz brakiem wystarczającej ilości złota.[2]
Niekiedy w polskiej literaturze numizmatycznej moneta opisywana jest jako dukat Aleksandra Jagiellończyka[2], ewentualnie jako floren Aleksandra Jagiellończyka[1].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Borys Paszkiewicz, Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 63, ISBN 978-83-62939-00-8.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Adam Dylewski, Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 137, ISBN 978-83-7705-068-2.