5 groszy (1811–1812)
| Dane podstawowe | |
| Emitent | |
|---|---|
| Nominał |
5 groszy |
| Rocznik |
1811, 1812 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
15 000 000 sztuk |
| Data emisji |
1811 |
| Data wycofania | |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
2,1 g |
| Średnica |
20 mm |
| Materiał |
bilon Ag194 |
| Rant |
gładki |
| Stempel | |
| Uwagi | |
5 groszy (1811–1812) – moneta pięciogroszowa Księstwa Warszawskiego, bita na podstawie dekretu Fryderyka Augusta, króla saskiego, księcia warszawskiego, z 25 czerwca 1810 r.[1]
Awers
W centralnej części znajduje się herb sasko-polski – na dwupolowej tarczy nakrytej królewską koroną saską, w lewym polu herb saski, w prawym polu orzeł polski. Po bokach tarczy umieszczono dwie gałązki palmowe skrzyżowane u dołu[2][3].
Rewers
Na tej stronie umieszczono nominał 5, pod nim napis „GROSZY”, poniżej rok bicia 1811 lub 1812, a na samym dole inicjały intendenta mennicy w Warszawie – I.S. (Jan Stockman 1811) lub I.B. (Jakub Benik 1811, 1812)[4].
Opis
Monetę bito w mennicy w Warszawie, w bilonie (próby 194), na krążku o średnicy 20 mm, masie 2,1 grama, z rantem gładkim[4][5]. Zgodnie ze sprawozdaniami mennicy w latach 1811–1812 w obieg wpuszczono 15 000 000 sztuk[6]. Stopień rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli[7]:
| Rocznik | Znak intendenta | Stopień rzadkości | Liczba egzemplarzy | Uwagi | Zdjęcie |
|---|---|---|---|---|---|
| 5 groszy 1811 | I.S. | > 400 000 | znane są 2 odmiany[3] | 
| |
| 5 groszy 1811 | I.B. | > 400 000 | 
| ||
| 5 groszy 1812 | I.B. | > 400 000 | znane są 3 odmiany[3] | 
|
Głównymi odmianotwórczymi elementami rysunku są[3]:
- skrzyżowanie gałązek na awersie (w 1811 r. nastąpiła drobna zmiana rysunku awersu).
- szerokość i pochylenie cyfry 5 nominału,
- szerokość napisu „GROSZY” i cyfr roku.
Odmian rysunku monety może być dużo więcej niż podano w dziewiętnastowiecznej pracy[3], głównie z powodu wielkości nakładu i metod przygotowywania stempli. Zdarzają się również egzemplarze bite na krążkach o mniejszej średnicy.
Część katalogów podaje, że zarówno dla rocznika 1811 jak i 1812 istnieją odmiany będące przebitkami monet 1/24 talara pruskiego, przypisując im stopień rzadkości R3 i R2 odpowiednio[7]. Jednak mikroskopowa analiza egzemplarzy zachowanych w takim stanie aby można było ocenić tło monety wskazuje raczej na tezę, że wszystkie pięciogroszówki Księstwa Warszawskiego są przebitkami z 1/24 talara pruskiego, tylko że ślady przebicia niekiedy są niewidoczne gołym okiem.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Karol Plage, Monety bite dla prowincyi polskich przez Astryię i Prusy oraz monety Wolnego Miasta Gdańska Księstwa Warszawskiego i w oblężeniu Zamościa, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne Komisja Numizmatyczna, 1970, s. 13-14.
- ↑ Tadeusz Kałkowski, Tysiąc lat monety polskiej, 1981, s. 367.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Karol Plage, Monety bite dla prowincyi polskich przez Astryię i Prusy oraz monety Wolnego Miasta Gdańska Księstwa Warszawskiego i w oblężeniu Zamościa, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne Komisja Numizmatyczna, 1970, s. 30-31.
- ↑ 4,0 4,1 Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003, s. 78-81.
- ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765-1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 270.
- ↑ Karol Plage, Monety bite dla prowincyi polskich przez Astryię i Prusy oraz monety Wolnego Miasta Gdańska Księstwa Warszawskiego i w oblężeniu Zamościa, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne Komisja Numizmatyczna, 1970, s. 15.
- ↑ 7,0 7,1 Edmund Kopicki, Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, Warszawa: Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Zarząd Główny, 1995, s. 163-164.